طرح درس آشنایی با تحریم‌های اقتصادی علیه ایران+ فایل ارایه

پنجشنبه و جمعه گذشته خدمت دوستان اصفهان بودیم و یک نوبت (3 جلسه) در دانشگاه صنعتی اصفهان و یک نوبت هم (2 جلسه) میان طلاب مدرسه میرزا حسین بحث تحریم را ارایه دادم.

سرفصل‌های ارایه شده در این جلسات:

• آسیب‌شناسی مواجهه با تحریم‌ها/ عدم درک جنگ اقتصادی
• نتایج غفلت و نشناختن تحریم‌ها
• آشنایی با سناریوی دشمن در اعمال تحریم‌ها
• آشنایی با تحریم‌ها
• تاریخچه تحریم‌ها تا قبل از پرونده هسته‌ای
• سه راهبرد دشمن در اعمال تحریم‌های جدید
• تحریم‌ها از منظر نهادهای وضع کننده
  
• اتاق فرماندهی تحریم‌ها
• ساختار تحریم‌های اقتصادی (با تمرکز بر تحریم‌های بانکی و نفتی)
• مذاکرات و تحریم‌ها
• آیا امکان دارد تحریم‌ها با مذاکره برداشته شود؟
• دو سوال مهم برای ایران درباره تحریم‌ها در مذاکرات
• چه پیشرفت‌هایی در طول مذاکرات به دست آمده است؟
• معمای تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای؟!
• جدول تطبیقی دو تفسیر از تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای

دانلود فایل ارایه: تحریم‌های اقتصادی

و ساختار تحریم‌های اقتصادی (فایل ارایه در برنامه ثریا)

سه تا عکس هم که به نظرم جالب بود در ادامه مطلب آوردم.

موز یک میوه خارجی است! این را بدانیم / نکته تکمیلی

امروز در محل کار اجباریمان (سربازی) همراه ناهار موز دادند. یاد این جمله رهبری افتادم:« دولت تصمیم بگیرد در هیچ‌یک از چیزهایی که مصرف میکند، از قلم و کاغذ روی میز گرفته تا ساختمان‌سازی تا بقیّه‌ی چیزها، هرآنچه در داخل قابل تولید است، خودش را از خارج ممنوع کند، بر خودش حرام کند.» و موز نگرفتم. یک نامه هم به مسئول بالاسری خود نوشتم و از ایشان خواستم که به مسئولان امر تذکر دهند.

«موز» یک میوه خارجی است و مصرف آن به معنای خروج ارز از کشور است. به معنای ایجاد بازار برای کالای خارجی است. در سال 93 بر اساس امار گمرک کشور در حدود 400 میلیون دلار صرف واردات موز شده است. پس می‌شود با کم کردن مصرف موز و مصرف میوه ایرانی (سیب یا پرتقال یا کیوی یا هر میوه دیگر) به تولید داخل کمک کرد.

تذکر: همه می‌دانیم که این کار تمام کاری که باید در حمایت از تولید داخل انجام شود نیست و کارهای مهم‌تری هم هست که باید از مسئولان مطالبه کرد. اما بازهم همه می‌دانیم که همه باید خود را مسئول بدانیم.

یکی از دوستان این نظر را به صورت خصوصی گذاشته که نکته درستی است. ایشان نوشته‌اند:« برادر مسعود در مناطق جنوبی کشور مثل سیستان و بلوچستان موز هم پرورش می دهند که اتفاقا طعم خوبی هم دارد. چرا به جای تشویق به تولید بیشتر داخلی صورت مسأله را پاک کنیم؟» البته ما صورت مساله را پاک نکردیم. میزان تولید داخلی ما به اندازه مصرف نیست و اتفاقا هرچه واردات کمتر شود بازار برای داخلی بیشتر مهیا می‌شود. دولت وظیفه دارد که بازار میوه داخل را در اختیار میوه داخلی قرار دهد تا زمینه ساز توسعه آن فعالیت نیز شود.

جدول واردات موز در سال 93 را می‌توانید در ادامه مطلب ببینید

سطوح حمایت از کالای ایرانی

رهبر انقلاب در دیدار کارگران به نکات مهمی درباره خرید کالای ایرانی از سوی مردم و دولت اشاره کردند. برای تحقق هر امر مهمی در جامعه داشتن درک درست از آن ضروری است. در موضوع مهم و راهبردی حمایت از کالای ایرانی، داشتن درک درست و جامع از مفهوم «حمایت از کالای ایرانی» کمک فراوانی به تحقق آن خواهد کرد.

حمایت از کالای ایرانی سطوح مختلفی دارد. در نگاه اول دو سطح مردم و دولت (دولت به معنای عام نه صرفا قوه مجریه) قابل شناسایی است.

خرید داخل، سازمان‌های دولتی، وظیفه ما

رهبر انقلاب در دیدار کارگران تاکید کردند: «من خواهش میکنم در دولت مطرح کنید، اصرار کنید، پافشاری کنید که اشیائی که جزو مصارف دولتی است، مطلقاً از خارج نیاید. این یک قلم عمده است، یک قلم بزرگ است؛ چون دولت با دامنه‌ی وسیعی که دارد، مصرف‌کننده‌ی درجه یک است.»
یک نمونه ساده و سطحی که باهاش برخورد کردم.
هفته پیش یکی از سازما‌ن‌های دولتی رفته بودم برای کاری. در طبقه‌ای که کار داشتم با دو پدیده برخورد کردم. یکی تعداد بیش از اندازه چاپگر. برای هر میز کارشناسی یک چاپگر وجود داشت. در صورتی‌که با یک کار کوچک و شبکه کردن رایانه‌ها در نهایت سه چاپگر بیشتر نیاز نبود. یعنی چیزی در حدود ۸ چاپگر اضافی بود. خب اگر فرض کنیم در هر طبقه ۸ تا ۱۰ چاپگر اضافی باشد در کل ساختمان عدد بزرگی می‌شود. نخریدن این چاپگرها یعنی تقاضای کمتر برای کالای خارجی.
پدیده دوم نصب یک تلویزیون هوشمند با برند خارجی بود. تازه آورده بودند و داشتند در یکی از اتاق‌های آنجا نصب می‌کردند.
این دو مورد را که دیدم نتوانستم خودم را نگه دارم و در آخر جلسه با مسئول آن قسمت مطرح کردم. دلایلی آورد که البته قانع کننده نبود ولی مشخص بود که به این نکات کمتر توجه داشته است. اما نکاتی گفت که می‌توان از آن به عنوان «خریدهای پنهان خارجی» نام برد که باید مفصل به آن پرداخت.
به نظرم هرکسی در هر بخش دولتی و عمومی که ارتباط دارد می‌تواند به این نکات ریز توجه کند. شاید فکر کنیم موثر نیست و اثر خاصی ندارد. اما تذکر دادن ابتدای مسیر تحول است.
مورد دیگری که هم در امور کاری و هم امور زندگی شخصی مشاهده می‌شود پذیرایی با میوه خارجی (مشخصا موز) است. به نظرم اگر جایی به این مورد برخورد کردیم با عدم استفاده و بیان دلیل آن می‌توانیم به کشاورز و باغدار داخلی کمک کنیم.

یک لایه دیگر حمایت از کالای داخلی همان موردی بود که من اسمش را می‌گذارم «خرید پنهان خارجی»؛ درباره‌اش بیشتر خواهم نوشت.

نحوه برداشته شدن تحریم‌ها؛ قانون سیسادا 2010

مرکز تحقیقات کنگره دو گزارش پیرامون تحریم‌ها، دلایل و نحوه برداشته شدنش منتشر کرده است. گزارش اول را دیانی ریناک[۱] در اسفند ۹۳ و گزارش دوم کنتز کاتزمن[۲] چند روز بعد از گزارش اول نوشته است. بخش‌هایی از این دو گزارش درباره نحوه برداشته شدن تحریم‌ها است. به دلیل اهمیت این مساله بخش‌های مربوط بازنویسی شده و در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.

می‌توان گفت که در هر یک از قوانین کنگره به طور خاص آن قانون نحوه برداشته شدن یا تعلیق شدن آن قانون بیان شده است. به عبارت دیگر یک رویه عمومی برای برداشته شدن قوانین کنگره وجود ندارد.

در قانون سیسادا در بخش ۴۰۱ شرایط و نحوه برداشته شدن تحریم‌ها به این صورت بیان شده است:

۳۰ روز بعد از آنکه رئیس جمهور برای کنگره تایید کند که:

1. دولتمردان ایران حمایت از تروریسم بین‌الملل را متوقف کردند و بعد از این به موارد مشخص شده برای کشورهای حامی تروریسم احترام می‌گذارد.
2. ایران پیگیری، اکتساب، توسعه سلاح‌های هسته‌ای، شیمیایی، بیولوژیکی، موشک‌ّهای بالستیک و فناوری پرتاب موشک بالستیک خود را متوقف می‌کند و به صورت تایید شده‌ای خلع سلاح نیز شود.

همچنین درباره تعلیق موقت (waive) نیز بیان شده است که در صورتی رئیس جمهور می‌تواند تحریم‌های این قانون را تعلیق کند که مشخص کند این تعلیق جزیی از منافع آمریکا است.

برای اینکه رئیس جمهور بتواند برای کنگره تایید کند که یک کشوری که در لیست کشورهای حامی تروریسم قرار داشته، دیگر حامی تروریسم نیست، فرایند قانونی وجود دارد. این فرایند در قانون کنترل صادرات تسلیحات آمده است.

قانون کنترل صادرات تسلیحات دو لازمه متفاوت برای رئیس جمهور جهت خارج کردن یک کشور از لیست تعیین کرده است، بسته به این که آیا رژیم آن کشور تغییر کرده است یا خیر.

اگر رژیم کشور تغییر کرده باشد، رئیس جمهور می‌تواند کشور را به وسیله ارایه گزارش تاییدی به کنگره فورا از لیست تروریسم خارج کند.

اگر رژیم کشور تغییر نکرده باشد، رئیس جمهور باید ۴۵ روز پیش از روز برداشته شدن تحریم‌ها، به کنگره گزارش دهد. رئیس جمهور باید تایید کند که:

1. کشور مذبور در طول مدت شش ماه گذشته از تروریسم بین‌الملل حمایت نکرده است
2. آن کشور تعهد دهد که در آینده نیز این کار را نخواهد کرد.

در این حالت کنگره این فرصت را دارد تا برداشته شدن تحریم‌ها را متوقف کند به وسیله وضع کردن یک قطعنامه متصل به آن. رئیس جمهور نیز این گزینه را دارد که این قطعنامه را وتو کند. در این حالت برداشته شدن تحریم‌ها نیازمند وتو کردن این رای از سوی کنگره دارد.

پیوست:

دریافت متن کامل گزارش اول

دریافت متن کامل گزارش دوم

___________________________________________________________________________

[۱] – Dianne E. Rennack

[۲] – Kenneth Katzman

سبقه تاریخی هدیه فناورانه در ایران

هدیه فناورانه یکی از کارهایی است که در سال‌های اخیر و با پیشرفت فناوری در ایران بارها توسط رییس جمهور سابق انجام شد. فواید قابل توجهی برای این کار قابل تصور است. به خصوص که این کار اقتدار فناوری یک کشور را نشان می‌دهد.

زمانی که احمدی نژاد دستگاه نانوسکوپ را به مرحوم چاوز هدیه داد، چاوز گفت که سلاح هسته‌ای ایران همین است و آمریکا از این می‌ترسد. (درباره هدیه فناورانه بیشتر بدانید؛ اینجا و اینجا و اینجا)

در خاطرات دکتر عالیخانی که اولین وزیر اقتصاد ایران در دهه ۴۰ شمسی بود، یک خاطره مربوط به ارایه هدیه فناورانه ایرانی به شوروی سابق بیان شده است. 

«در آخرین سفری که به شوروی کردم به نایب نخست وزیر شوروی که قائم مقام کاسیگین در امور اقتصادی بود آقای نویکو، به عنوان هدیه یک یخچال ایرانی دادم. او فوق العاده خوشحال شد و به من تاکید کرد که راننده خودش می‌اید یخچال را می‌برد و تاکید کرد مبادا یخچال را به دفترش بفرستم. یخچال ساخت ایران شهرت داشت»

کتاب اقتصاد و امنیت، صفحه ۲۷۷

بررسی کتاب؛ «اقتصاد تحریم»

این کتاب با همکاری دانشگاه اصفهان و سازمان پدافند غیرعامل تهیه و منتشر شده است.
نقاط قوت کتاب:
این کتاب در حوزه تحریم‌های اقتصادی است و جزو معدود کتاب‌هایی است که به این موضوع پرداخته است. به طور کلی علی‌رغم آنکه مساله تحریم‌ها یکی از مهم‌ترین مسایل کشور در ۵ سال گذشته بوده است اما درباره این موضوع تلاش‌های علمی کمی صورت گرفته است.
این کتاب موارد بسیاری را بررسی کرده است و به خصوص در بیان تجربیات تحریم در سایر کشورها موارد خوبی را بیان کرده است.
در نتیجه خواندن این کتاب برای افرادی که موضوع تحریم‌ها را دنبال می‌کنند مفید است.

نقاط ضعف:
ایراد اصلی این کتاب عدم انسجام محتوایی است. به نظر می‌رسد به دلیل عدم تسلط بر روی موضوع تحریم، و صرف تکیه بر مقالات و متون موجود خارجی در حوزه تحریم، کشکولی از مباحث مرتبط با تحریم‌ها ایجاد کرده‌اند که نخ تسبیح انسجام دهنده‌ای بر آن حاکم نیست.
این مساله در بررسی تحریم‌های اقتصادی ایران مشهودتر است. تنها چند صفحه آخر کتاب به بررسی تحریم‌های ایران پرداخته که این بررسی نیز صرفا تاریخی بوده و لایه بیرونی تحریم‌ها که همان قوانین و دستورات اجرایی باشد را بررسی کرده است.
نکته مغفول در این کتاب عدم توجه به مکانیزمهای اعمال قدرت در حوزه اقتصاد جهانی است. به عبارت دیگر این کتاب درباره موضوع مهمی که چگونه تحریم‌های اقتصادی عمل می‌کند بحثی نکرده است.
در مجموع خواندن این کتاب برای علاقه‌مندان مفید است.

کارشناس تحریم، صدا و سیما و چند نکته

دیشب آقای دکتر غریب‌آبادی به عنوان کارشناس تحریم در برنامه شبکه خبر درباره تحریم‌ها اظهارات زیر را انجام دادند:

«تحریم های شورای امنیت تکلیفش مشخص است شش قطع نامه دارد که 4 قطعنامه آن مرتبط با موضوع هسته ای است پس هر آنچه باشد باید طبق تفاهم نامه احتمالی لغو شود.
 تحریم های اتحادیه اروپا هم صددرصد منشا آن هسته ای است سویفتی هم که مطرح می شود منشا آن اتحادیه اروپاست بحث انرژی منع خرید نفت ایران محصولات پتروشیمی ایران گاز طبیعی در واقع منع معاملات بانک های ایران با بانک های اروپایی بلوکه کردن اموال بانک مرکزی تمامی این ها مصادیق جامع اتحادیه اروپاست.
اگر بخواهیم به این تحریم ها وزن دهیم 50 درصد آن به تحریم های اتحادیه اروپا خواهد رسید تحریم های اتحادیه اروپا جامع ترین تحریم های یکجانبه در طول تاریخ بشریت است.
آمریکا از سال 1979 تا حال حاضر 24 تحریم در قالب قانون و دستور اجرایی برای جمهوری اسلامی ایران صادر کرده است از 24 تا 5 تایشان قانون و بقیه دستور اجرایی است پس ما در اینجا فقط با 5 قانون تحریمی آمریکا مواجه هستیم.
پس شما بدانید از 24 تحریم آمریکا در حقیقت 19 تحریمش به دست رئیس جمهور می تواند در روز اول لغو شود» (باشگاه خبرنگاران)

دیدن کارشناس تحریم در کل خوشحال کننده است اما چند تا نکته لازم به بیان است:

۱- آیا قطعنامه‌های شورای امنیت صرفا مرتبط با هسته‌ای است؟ اگر اینطور است چرا قید مرتبط با هسته‌ای در توافق ژنو و بیانیه سوییس برایش آورده‌اند؟ چرا در ۴ قطعنامه‌ی اصلی شورای امنیت بحث موشکی مطرح شده است؟

۲- اگر تحریم‌های اروپا همه‌اش مرتبط با هسته‌ای است چرا سازمان صدا وسیما تحریم شده است و می‌گویند علتش مباحث حقوق بشری است؟

۳- اکثر تحلیل‌گران حوزه تحریم اذعان دارند که تحریم‌های اصلی تحریم‌های آمریکا که به طور خاص قوانین کنگره است. ادعای این کارشناس در اهمیت تحریم‌های اتحادیه اروپاست، محل سئوال است. تحریم بانک مرکزی و تحریم نفتی هسته اصلی‌اش آمریکایی است.

۴- هر چند دستورات اجرایی تعدادش از قوانین کنگره بیشتر است اما به معنی مهم‌تر بودن آن نیست. نکته مهم این است که ۵ قانون تحریم کنگره بیشتر دستورات اجرایی را درونش آورده و لذا ستون اصلی تحریم‌ها از منظر حقوقی، قوانین کنگره است. مثلا تحریم بانک سپه ابتدا توسط دستور اجرایی بوده اما در قانون سیسادا تقویت و تایید شده است.

تحریم بانک مرکزی و نفتی ایران و ممنوعیت دسترسی به پول نفت، در قانون کنگره بوده است.

تفسیرهای ایرانی و آمریکایی از تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای+ جدول

در مورد مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» در حال حاضر دو تفسیر ارایه شده است. یکی را می‌توان «تفسیر خوش‌بینانه» و دیگری را «تفسیر بدبینانه» دانست. در جدول زیر سعی شده است دلایل تحریم‌های آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل و ارتباط آنها با موضوع هسته ای ایران بررسی شود.

چرا مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» معما است؟

در حقوق بین‌الملل بیشتر مفاهیم تعاریف مشخصی دارند. این ویژگی عمومی علم حقوق است. تعریف مفاهیم و واژه‌ها به صورت‌های مختلفی انجام می‌شود. برخی از مفاهیم در اسناد بین‌المللی تعریف شده‌اند مانند مفهوم «پروتکل الحاقی» که اگر کسی از این مفهوم صحبت ‌کند، مشخص است از چه چیزی و با چه ابعادی صحبت‌ می‌کند. برای مثال وقتی ایران می‌پذیرد تا «پروتکل الحاقی» را اجرا کند، مشخص است که چه معنایی می‌دهد. چرا که پروتکل الحاقی به عنوان یک سند بین‌المللی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدون شده و ابعادش مشخص است.

در موارد دیگر، اگر مفهومی در اسناد حقوقی استفاده شود که تا به حال تعریف نشده باشد، یا اینکه از آن مفهوم معنای خاصی در نظر باشد، در همان سند آن مفهوم یا واژه را تعریف می‌کنند. چرا که اسناد باید حداقل تفسیرپذیری را دارا باشد. برای مثال در قانون کاهش تهدید ایران (TRA) زمانی که قانون گذار آمریکایی معنای وسیعتری از «تراکنش‌های مالی» را در نظر دارد، در بخش اول این قانون به تعریف واژه «تراکنش‌های مالی» می‌پردازد و تعریف را به گونه‌ای ارایه می‌دهد که شامل تجارت طلا و سایر فلزات گران‌بها نیز شود. تعریف مفاهیم و واژه‌ها در خود سند امری معمول در قراردادهای تجاری و یا غیره است.

اما مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» هیچ کدام از حالت‌های فوق را ندارد. به عبارت دیگر این مفهوم نه در توافق‌نامه ژنو تعریف شده و نه در بیانیه لوزان تعریفی از آن ارایه شده است. همچنین در اسناد و قوانین بین‌المللی و یا حتی قوانین کشورهای تحریم کننده، این مفهوم تعریف نشده است.

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای/ تحریم کشتی‌رانی

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت، تحریم شرکت ملی نفت، تحریم بانک‌های عامل(۱و۲) و تحریم دسترسی به پول‌های نفتی با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم کشتیرانی پرداخته می‌شود.

تحریم شرکت کشتی‌رانی ایران

شرکت کشتیرانی ایران در ۲۰ شهریور ۱۳۸۷ توسط آمریکا تحریم شد. در اطلاعیه وزارت خزانه داری آمریکا آمده است «اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری (OFAC) شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (IRISL) را به دلیل ارایه خدمات پشتیبانی به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (MODAFL) تحریم کرد.»[۱]

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای/ تحریم دسترسی به درآمدهای نفت

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت، تحریم شرکت ملی نفت ، تحریم بانک‌های عامل(۱و۲)؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم دسترسی به پول‌های نفتی پرداخته می‌شود.

بازخوانی/ برنامه ثریا درباره ساختار تحریم‌ها

دی ماه سال گذشته برنامه خوب ثریا به موضوع تحریم‌ها پرداخت. موضوع مهم اما مغفول. الان بیش از هر زمان دیگری نیاز به شناخت تحریم‌ها داریم. ویدیوی این برنامه را می‌توانید اینجا مشاهده کنید.

بخش اول / بخش دوم / بخش سوم

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای(۷)/تحریم بانک‌های ملت و صادرات

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت، تحریم شرکت ملی نفت و تحریم بانک های ملی و سپه؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به ادامه تحریم بانک‌های عامل (بانک صادرات و ملت) پرداخته می‌شود.

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای/تحریم بانک‌های عامل

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت و تحریم شرکت ملی نفت؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم بانک‌های عامل (بانک ملی و سپه) پرداخته می‌شود.

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای/تحریم شرکت‌ ملی نفت

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت و تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم شرکت ملی نفت پرداخته می‌شود.

یکی دیگر از تحریم‌های مرتبط با تحریم نفتی تحریم شرکت ملی نفت ایران (NIOC) است. چرا که این شرکت متولی تولید و فروش نفت خام ایران است. شرکت ملی نفت ایران در آبان ۱۳۹۱ بر اساس دستور اجرایی ۱۳۳۸۲ که در تیر ۱۳۸۴[۱] برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های کشتار جمعی تصویب شده، تحریم شد.

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای/تحریم فروش نفت‌خام

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، سوئیفت، سرمایه‌گذاری و مشارکت در تولید نفت خام و موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم فروش نفت خام پرداخته می‌شود.

تحریم فروش نفت خام ایران (کاهش صادرات و کاهش خریداران نفت خام ایران)

در بخش فروش نفت سه تحریم مهم وجود دارد. یکی تحریم مربوط به کاهش خرید نفت توسط خریداران، دیگری تحریم‌های مرتبط با حمل و نقل نفت و در نهایت تحریم‌های مرتبط به دسترسی به پول نفت.

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای / تحریم سرمایه‌گذاری و مشارکت در تولید نفت خام

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی و تحریم سوئیفت با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم نفتی بخش مربوط به تولید نفت پرداخته می‌شود.

تحریم‌های نفتی

تحریم‌های نفتی، تحریم‌های دیگری است که به آن در متن منتشر شده از سوی ایران و همچنین در صحبت‌های آقای عراقچی اشاره شده است. به نظر می‌رسد تیم ایرانی این تحریم‌ها را به عنوان تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای شناسایی می‌کند. آقای عراقچی در این‌باره گفت: « تمامی تحریم‌های مالی و اقتصادی در روز اول توافق لغو خواهد شد. .. تحریم‌های نفتی، گازی، فروش نفت، سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، دارایی‌های ایران که در خارج از کشور است، … تمامی اینها در مرحله اول لغو خواهد شد.»[۱]

تحریم‌های اعمال شده علیه صنعت نفت ایران را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: ۱- تحریم‌های مربوط به بخش تولید نفت ۲- تحریم‌های مربوط به فروش نفت. و تحریم بخش فروش نفت نیز به چند زیر بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از ۱- خرید نفت خام از ایران ۲- حمل و نقل نفت خام ایران و ۳- دریافت پول نفت.

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای/ تحریم سوئیفت

مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)

در یادداشت قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی و موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم سوئیفت پرداخته می‌شود.

سوئیفت یا «جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی[۱]» بستری برای تبادل اطلاعات بین بانکی است. این نهاد که به عنوان یک شرکت خصوصی تحت قوانین اتحادیه اروپا و به طور مشخص تحت قوانین کشور بلژیک عمل می‌کند، تسهیلات بسیار قابل توجهی برای بانک‌ها ایجاد کرده است. بخش مهمی از اطلاعات بین‌بانکی از طریق این شبکه مبادله می‌شود. امنیت، استاندارد، سرعت و … مزایای استفاده از سوئیفت است.

معمای تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای/ تحریم بانک مرکزی

در یادداشت قبلی اشاره شد که بر اساس چارچوبی که از متن فکت شیت ایرانی و صحبت‌های آقای عراقچی به دست آمده است به بررسی تحریم‌های اعمال شده علیه ایران و بررسی این مساله که آیا این تحریم‌ها را می‌توان مرتبط با موضوع هسته‌ای دانست یا نه؛ پرداخته می‌شود.

تحریم بانک مرکزی

تحریم بانک مرکزی ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا صورت گرفته است. در نتیجه این تحریم حساب‌های دلاری و یورویی بانک مرکزی مسدود و این بانک توانایی انجام تراکنش‌های دلاری و یورویی ندارد. البته در اعمال تحریم‌ها اتحادیه اروپا بیشتر بر محدوده خود تمرکز دارد و نسبت به تراکنش‌هایی که در خارج از اتحادیه اروپا صورت می‌گیرد کمتر توجه می‌کند، اما دولت آمریکا نسبت به کل جهان حساس است و اجازه انجام هیچ تراکنشی را نمی‌دهد.

در دسامبر ۲۰۱۱ و در آخرین روز سال میلادی، اوباما که در تعطیلات به سر می‌برد، قانون اختیارات دفاع ملی آمریکا برای سال مالی ۲۰۱۲ را امضا کرد. در این قانون بود که بانک مرکزی ایران تحریم شد. اصلی‌ترین دلیلی که برای این اقدام بیان شده است، پولشویی است. یعنی بانک مرکزی ایران از سوی نهادهای نظارتی آمریکا به عنوان یک نهادی که در امر پولشویی فعال است شناخته شده و در نتیجه از سوی دولت آمریکا مورد تحریم قرار گرفته است. به عبارت دیگر تحریم بانک مرکزی ایران ارتباط مستقیم با موضوع هسته‌ای ندارد. هرچند به صورت غیر مستقیم ارتباط دارد. توضیح اینکه بعد از تحریم بانک‌های عامل ایرانی که از بانک سپه شروع شد و در مدت کمتراز ۵ سال تمامی بانک‌های عامل دولتی و بانک‌های مهم بخش خصوصی را در برگرفت، بانک مرکزی ایران به کمک بانک‌های عامل ایرانی رفت و بخشی از فعالیت‌های آنها را که در انجام آن دچار مشکل شده بودند، به عهده گرفت. این اقدامات از سوی نهادهای نظارتی دولت آمریکا به عنوان تخلف محسوب و نوعی پولشویی تلقی شد. در نتیجه از سوی نهادی با نام فین سن (FINCEN) بانک مرکزی ایران به عنوان یک نهاد فعال در امر پولشویی[۱] تشخیص داده شد.