دیروز خبرگزاری مهر این خبر را منتشر کرد:
آغاز لغو غیر رسمی تحریمهای نفتی/جزئیات بازگشت نفتکش‌های خارجی
تیتر خبر جذاب است و امیدوار کننده. اما متن خبر حکایت از امتیازی دارد که در توافق ژنو طرف غربی نسبت به آن متعهد شده بود. اما گویا در همین اواخر این امتیاز محقق شده است.
پنجشنبه و جمعه گذشته خدمت دوستان اصفهان بودیم و یک نوبت (3 جلسه) در دانشگاه صنعتی اصفهان و یک نوبت هم (2 جلسه) میان طلاب مدرسه میرزا حسین بحث تحریم را ارایه دادم.
سرفصل‌های ارایه شده در این جلسات:
دانلود فایل ارایه: تحریمهای اقتصادی
و ساختار تحریمهای اقتصادی (فایل ارایه در برنامه ثریا)
سه تا عکس هم که به نظرم جالب بود در ادامه مطلب آوردم.
رهبر انقلاب در دیدار کارگران به نکات مهمی درباره خرید کالای ایرانی از سوی مردم و دولت اشاره کردند. برای تحقق هر امر مهمی در جامعه داشتن درک درست از آن ضروری است. در موضوع مهم و راهبردی حمایت از کالای ایرانی، داشتن درک درست و جامع از مفهوم «حمایت از کالای ایرانی» کمک فراوانی به تحقق آن خواهد کرد.
حمایت از کالای ایرانی سطوح مختلفی دارد. در نگاه اول دو سطح مردم و دولت (دولت به معنای عام نه صرفا قوه مجریه) قابل شناسایی است.
مرکز تحقیقات کنگره دو گزارش پیرامون تحریم‌ها، دلایل و نحوه برداشته شدنش منتشر کرده است. گزارش اول را دیانی ریناک[۱] در اسفند ۹۳ و گزارش دوم کنتز کاتزمن[۲] چند روز بعد از گزارش اول نوشته است. بخش‌هایی از این دو گزارش درباره نحوه برداشته شدن تحریم‌ها است. به دلیل اهمیت این مساله بخش‌های مربوط بازنویسی شده و در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.
می‌توان گفت که در هر یک از قوانین کنگره به طور خاص آن قانون نحوه برداشته شدن یا تعلیق شدن آن قانون بیان شده است. به عبارت دیگر یک رویه عمومی برای برداشته شدن قوانین کنگره وجود ندارد.
در قانون سیسادا در بخش ۴۰۱ شرایط و نحوه برداشته شدن تحریم‌ها به این صورت بیان شده است:
۳۰ روز بعد از آنکه رئیس جمهور برای کنگره تایید کند که:
همچنین درباره تعلیق موقت (waive) نیز بیان شده است که در صورتی رئیس جمهور می‌تواند تحریمهای این قانون را تعلیق کند که مشخص کند این تعلیق جزیی از منافع آمریکا است.
برای اینکه رئیس جمهور بتواند برای کنگره تایید کند که یک کشوری که در لیست کشورهای حامی تروریسم قرار داشته، دیگر حامی تروریسم نیست، فرایند قانونی وجود دارد. این فرایند در قانون کنترل صادرات تسلیحات آمده است.
قانون کنترل صادرات تسلیحات دو لازمه متفاوت برای رئیس جمهور جهت خارج کردن یک کشور از لیست تعیین کرده است، بسته به این که آیا رژیم آن کشور تغییر کرده است یا خیر.
اگر رژیم کشور تغییر کرده باشد، رئیس جمهور می‌تواند کشور را به وسیله ارایه گزارش تاییدی به کنگره فورا از لیست تروریسم خارج کند.
اگر رژیم کشور تغییر نکرده باشد، رئیس جمهور باید ۴۵ روز پیش از روز برداشته شدن تحریم‌ها، به کنگره گزارش دهد. رئیس جمهور باید تایید کند که:
در این حالت کنگره این فرصت را دارد تا برداشته شدن تحریم‌ها را متوقف کند به وسیله وضع کردن یک قطعنامه متصل به آن. رئیس جمهور نیز این گزینه را دارد که این قطعنامه را وتو کند. در این حالت برداشته شدن تحریم‌ها نیازمند وتو کردن این رای از سوی کنگره دارد.
پیوست:
دریافت متن کامل گزارش اول
دریافت متن کامل گزارش دوم
___________________________________________________________________________
[۱] – Dianne E. Rennack
[۲] – Kenneth Katzman
دیشب آقای دکتر غریب‌آبادی به عنوان کارشناس تحریم در برنامه شبکه خبر درباره تحریم‌ها اظهارات زیر را انجام دادند:
«تحریم های شورای امنیت تکلیفش مشخص است شش قطع نامه دارد که 4 قطعنامه آن مرتبط با موضوع هسته ای است پس هر آنچه باشد باید طبق تفاهم نامه احتمالی لغو شود.
تحریم های اتحادیه اروپا هم صددرصد منشا آن هسته ای است سویفتی هم که مطرح می شود منشا آن اتحادیه اروپاست بحث انرژی منع خرید نفت ایران محصولات پتروشیمی ایران گاز طبیعی در واقع منع معاملات بانک های ایران با بانک های اروپایی بلوکه کردن اموال بانک مرکزی تمامی این ها مصادیق جامع اتحادیه اروپاست.
اگر بخواهیم به این تحریم ها وزن دهیم 50 درصد آن به تحریم های اتحادیه اروپا خواهد رسید تحریم های اتحادیه اروپا جامع ترین تحریم های یکجانبه در طول تاریخ بشریت است.
آمریکا از سال 1979 تا حال حاضر 24 تحریم در قالب قانون و دستور اجرایی برای جمهوری اسلامی ایران صادر کرده است از 24 تا 5 تایشان قانون و بقیه دستور اجرایی است پس ما در اینجا فقط با 5 قانون تحریمی آمریکا مواجه هستیم.
پس شما بدانید از 24 تحریم آمریکا در حقیقت 19 تحریمش به دست رئیس جمهور می تواند در روز اول لغو شود» (باشگاه خبرنگاران)
دیدن کارشناس تحریم در کل خوشحال کننده است اما چند تا نکته لازم به بیان است:
۱- آیا قطعنامه‌های شورای امنیت صرفا مرتبط با هسته‌ای است؟ اگر اینطور است چرا قید مرتبط با هسته‌ای در توافق ژنو و بیانیه سوییس برایش آورده‌اند؟ چرا در ۴ قطعنامه‌ی اصلی شورای امنیت بحث موشکی مطرح شده است؟
۲- اگر تحریمهای اروپا همه‌اش مرتبط با هسته‌ای است چرا سازمان صدا وسیما تحریم شده است و می‌گویند علتش مباحث حقوق بشری است؟
۳- اکثر تحلیل‌گران حوزه تحریم اذعان دارند که تحریمهای اصلی تحریمهای آمریکا که به طور خاص قوانین کنگره است. ادعای این کارشناس در اهمیت تحریمهای اتحادیه اروپاست، محل سئوال است. تحریم بانک مرکزی و تحریم نفتی هسته اصلی‌اش آمریکایی است.
۴- هر چند دستورات اجرایی تعدادش از قوانین کنگره بیشتر است اما به معنی مهم‌تر بودن آن نیست. نکته مهم این است که ۵ قانون تحریم کنگره بیشتر دستورات اجرایی را درونش آورده و لذا ستون اصلی تحریم‌ها از منظر حقوقی، قوانین کنگره است. مثلا تحریم بانک سپه ابتدا توسط دستور اجرایی بوده اما در قانون سیسادا تقویت و تایید شده است.
تحریم بانک مرکزی و نفتی ایران و ممنوعیت دسترسی به پول نفت، در قانون کنگره بوده است.
در مورد مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» در حال حاضر دو تفسیر ارایه شده است. یکی را می‌توان «تفسیر خوش‌بینانه» و دیگری را «تفسیر بدبینانه» دانست. در جدول زیر سعی شده است دلایل تحریمهای آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل و ارتباط آنها با موضوع هسته ای ایران بررسی شود.
در حقوق بین‌الملل بیشتر مفاهیم تعاریف مشخصی دارند. این ویژگی عمومی علم حقوق است. تعریف مفاهیم و واژه‌ها به صورت‌های مختلفی انجام می‌شود. برخی از مفاهیم در اسناد بین‌المللی تعریف شده‌اند مانند مفهوم «پروتکل الحاقی» که اگر کسی از این مفهوم صحبت کند، مشخص است از چه چیزی و با چه ابعادی صحبت می‌کند. برای مثال وقتی ایران می‌پذیرد تا «پروتکل الحاقی» را اجرا کند، مشخص است که چه معنایی می‌دهد. چرا که پروتکل الحاقی به عنوان یک سند بین‌المللی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدون شده و ابعادش مشخص است.
در موارد دیگر، اگر مفهومی در اسناد حقوقی استفاده شود که تا به حال تعریف نشده باشد، یا اینکه از آن مفهوم معنای خاصی در نظر باشد، در همان سند آن مفهوم یا واژه را تعریف می‌کنند. چرا که اسناد باید حداقل تفسیرپذیری را دارا باشد. برای مثال در قانون کاهش تهدید ایران (TRA) زمانی که قانون گذار آمریکایی معنای وسیعتری از «تراکنش‌های مالی» را در نظر دارد، در بخش اول این قانون به تعریف واژه «تراکنش‌های مالی» می‌پردازد و تعریف را به گونه‌ای ارایه می‌دهد که شامل تجارت طلا و سایر فلزات گران‌بها نیز شود. تعریف مفاهیم و واژه‌ها در خود سند امری معمول در قراردادهای تجاری و یا غیره است.
اما مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» هیچ کدام از حالت‌های فوق را ندارد. به عبارت دیگر این مفهوم نه در توافق‌نامه ژنو تعریف شده و نه در بیانیه لوزان تعریفی از آن ارایه شده است. همچنین در اسناد و قوانین بین‌المللی و یا حتی قوانین کشورهای تحریم کننده، این مفهوم تعریف نشده است.
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت، تحریم شرکت ملی نفت، تحریم بانک‌های عامل(۱و۲) و تحریم دسترسی به پولهای نفتی با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم کشتیرانی پرداخته می‌شود.
تحریم شرکت کشتیرانی ایران
شرکت کشتیرانی ایران در ۲۰ شهریور ۱۳۸۷ توسط آمریکا تحریم شد. در اطلاعیه وزارت خزانه داری آمریکا آمده است «اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری (OFAC) شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (IRISL) را به دلیل ارایه خدمات پشتیبانی به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (MODAFL) تحریم کرد.»[۱]
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت، تحریم شرکت ملی نفت ، تحریم بانک‌های عامل(۱و۲)؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم دسترسی به پولهای نفتی پرداخته می‌شود.
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت، تحریم شرکت ملی نفت و تحریم بانک های ملی و سپه؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به ادامه تحریم بانک‌های عامل (بانک صادرات و ملت) پرداخته می‌شود.
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت، تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت و تحریم شرکت ملی نفت؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم بانک‌های عامل (بانک ملی و سپه) پرداخته می‌شود.
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، تحریم سوئیفت و تحریم نفتی بخش تولید و بخش فروش نفت؛ با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم شرکت ملی نفت پرداخته می‌شود.
یکی دیگر از تحریمهای مرتبط با تحریم نفتی تحریم شرکت ملی نفت ایران (NIOC) است. چرا که این شرکت متولی تولید و فروش نفت خام ایران است. شرکت ملی نفت ایران در آبان ۱۳۹۱ بر اساس دستور اجرایی ۱۳۳۸۲ که در تیر ۱۳۸۴[۱] برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های کشتار جمعی تصویب شده، تحریم شد.
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی، سوئیفت، سرمایه‌گذاری و مشارکت در تولید نفت خام و موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم فروش نفت خام پرداخته می‌شود.
تحریم فروش نفت خام ایران (کاهش صادرات و کاهش خریداران نفت خام ایران)
در بخش فروش نفت سه تحریم مهم وجود دارد. یکی تحریم مربوط به کاهش خرید نفت توسط خریداران، دیگری تحریمهای مرتبط با حمل و نقل نفت و در نهایت تحریمهای مرتبط به دسترسی به پول نفت.
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت‌های قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی و تحریم سوئیفت با موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم نفتی بخش مربوط به تولید نفت پرداخته می‌شود.
تحریمهای نفتی
تحریمهای نفتی، تحریمهای دیگری است که به آن در متن منتشر شده از سوی ایران و همچنین در صحبت‌های آقای عراقچی اشاره شده است. به نظر می‌رسد تیم ایرانی این تحریم‌ها را به عنوان تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای شناسایی می‌کند. آقای عراقچی در این‌باره گفت: « تمامی تحریمهای مالی و اقتصادی در روز اول توافق لغو خواهد شد. .. تحریمهای نفتی، گازی، فروش نفت، سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، دارایی‌های ایران که در خارج از کشور است، … تمامی اینها در مرحله اول لغو خواهد شد.»[۱]
تحریمهای اعمال شده علیه صنعت نفت ایران را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: ۱- تحریمهای مربوط به بخش تولید نفت ۲- تحریمهای مربوط به فروش نفت. و تحریم بخش فروش نفت نیز به چند زیر بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از ۱- خرید نفت خام از ایران ۲- حمل و نقل نفت خام ایران و ۳- دریافت پول نفت.
مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» از مفاهیم مبهم و معماگونه‌ای است که از توافق ژنو وارد ادبیات مذاکرات هسته‌ای ایران با ۵+۱ شد. تلاش می‌شود تا در یک سلسله یادداشت‌ها به بررسی دقیق‌تر این مفهوم پرداخته شود. برای این بررسی چارچوبی در نظر گرفته شد که برآمده از متن فکت شیت ایرانی و اظهارات آقای عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری است. به نظر می‌رسد در نظر تیم مذاکره کننده ایرانی برداشتی از مفهوم «تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای» وجود دارد که تقریبا متناظر با تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران در مدت تشدید شدن پرونده هسته‌ای ایران است. (به یادداشت اول مراجعه شود)
در یادداشت قبلی درباره نسبت تحریم بانک مرکزی و موضوع هسته‌ای بحث شد و در این یادداشت به تحریم سوئیفت پرداخته می‌شود.
سوئیفت یا «جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی[۱]» بستری برای تبادل اطلاعات بین بانکی است. این نهاد که به عنوان یک شرکت خصوصی تحت قوانین اتحادیه اروپا و به طور مشخص تحت قوانین کشور بلژیک عمل می‌کند، تسهیلات بسیار قابل توجهی برای بانک‌ها ایجاد کرده است. بخش مهمی از اطلاعات بین‌بانکی از طریق این شبکه مبادله می‌شود. امنیت، استاندارد، سرعت و … مزایای استفاده از سوئیفت است.
در یادداشت قبلی اشاره شد که بر اساس چارچوبی که از متن فکت شیت ایرانی و صحبت‌های آقای عراقچی به دست آمده است به بررسی تحریمهای اعمال شده علیه ایران و بررسی این مساله که آیا این تحریم‌ها را می‌توان مرتبط با موضوع هسته‌ای دانست یا نه؛ پرداخته می‌شود.
تحریم بانک مرکزی
تحریم بانک مرکزی ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا صورت گرفته است. در نتیجه این تحریم حساب‌های دلاری و یورویی بانک مرکزی مسدود و این بانک توانایی انجام تراکنش‌های دلاری و یورویی ندارد. البته در اعمال تحریم‌ها اتحادیه اروپا بیشتر بر محدوده خود تمرکز دارد و نسبت به تراکنش‌هایی که در خارج از اتحادیه اروپا صورت می‌گیرد کمتر توجه می‌کند، اما دولت آمریکا نسبت به کل جهان حساس است و اجازه انجام هیچ تراکنشی را نمی‌دهد.
در دسامبر ۲۰۱۱ و در آخرین روز سال میلادی، اوباما که در تعطیلات به سر می‌برد، قانون اختیارات دفاع ملی آمریکا برای سال مالی ۲۰۱۲ را امضا کرد. در این قانون بود که بانک مرکزی ایران تحریم شد. اصلی‌ترین دلیلی که برای این اقدام بیان شده است، پولشویی است. یعنی بانک مرکزی ایران از سوی نهادهای نظارتی آمریکا به عنوان یک نهادی که در امر پولشویی فعال است شناخته شده و در نتیجه از سوی دولت آمریکا مورد تحریم قرار گرفته است. به عبارت دیگر تحریم بانک مرکزی ایران ارتباط مستقیم با موضوع هسته‌ای ندارد. هرچند به صورت غیر مستقیم ارتباط دارد. توضیح اینکه بعد از تحریم بانک‌های عامل ایرانی که از بانک سپه شروع شد و در مدت کمتراز ۵ سال تمامی بانک‌های عامل دولتی و بانک‌های مهم بخش خصوصی را در برگرفت، بانک مرکزی ایران به کمک بانک‌های عامل ایرانی رفت و بخشی از فعالیت‌های آنها را که در انجام آن دچار مشکل شده بودند، به عهده گرفت. این اقدامات از سوی نهادهای نظارتی دولت آمریکا به عنوان تخلف محسوب و نوعی پولشویی تلقی شد. در نتیجه از سوی نهادی با نام فین سن (FINCEN) بانک مرکزی ایران به عنوان یک نهاد فعال در امر پولشویی[۱] تشخیص داده شد.
مفهوم تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای از توافق ژنو وارد شد. در این توافق و در بخش مربوط به توافق نهایی گفته شد که در گام نهایی تحریمهای مرتبط با موضوع هسته‌ای برداشته خواهد شد. این مفهوم از همان ابتدا با ابهاماتی همراه بوده است که تاکنون از سوی هیچ یک از طرفین مذاکرات برطرف نشده است. مهم‌ترین ابهام این است که کدام تحریم‌ها مرتبط با موضوع هسته‌ای است؟
در بیانیه مشترک لوزان سوییس و در بخش تحریم‌ها دوباره این مفهوم مطرح شد. در این بیانیه آمده است:
«اتحادیه اروپایی، اعمال تحریمهای اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای خود را خاتمه خواهد داد و ایالات‌متحده نیز اجرای تحریمهای مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته‌ای را، همزمان با اجرای تعهدات عمده هسته‌ای ایران به‌نحوی‌که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راستی آزمایی شود، متوقف خواهد کرد.
یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر خواهد شد که در آن برجام تائید شده، کلیه قطعنامه‌های قبلی مرتبط با موضوع هسته‌ای لغو خواهد گردید و برخی تدابیر محدودیت ساز مشخص، را برای یک دوره زمانی موردتوافق، لحاظ خواهد کرد.»
دیشب بالاخره انتظارها به پایان رسید و مذاکرات لوزان پس از ۹ روز به پایان رسید. در نهایت نیز بیانیه‌ای مطبوعاتی توسط طرفین مذاکرات قرائت شد. این بیانیه یکبار به زبان انگلیسی توسط مسئول هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و یکبار به زبان فارسی توسط وزیر امور خارجه ایران آقای ظریف قرائت شد.
آنچه که برای تحلیل‌گران اقتصادی مهم است این است که در لوزان سوییس درباره تحریمهای اقتصادی چه تصمیمی گرفته شد؟
ابتدا باید توجه داشت که در شب گذشته سه متن توسط مذاکره کنندگان منتشر شده است. در نتیجه مهم است که ابتدا متن اصلی را انتخاب کرده و درباره آن تحلیل انجام شود تا این تحلیل‌ها مستند و قابل اتکا باشد.
متن اول متنی است که در اختیار رسانه‌های داخلی قرار گرفته بود. این متن دقایقی قبل از قرائت بیانیه مشترک منتشر شد و بیشتر رسانه‌های داخلی نیز آن را پوشش دادند. (اینجا و اینجا و اینجا )
متن دوم همان متن بیانیه قرائت شده توسط خانم موگرینی و آقای ظریف است.(اینجا)
متن سوم هم متنی است که توسط کاخ سفید به عنوان متن بیانیه منتشر شد.(اینجا)
این سه متن بایکدیگر تفاوت داشته و قابل تشخیص است که متن اول بیشتر به نفع ایران است و متن سوم نیز بیشتر به سمت آمریکا است. اما متنی که باید محور بررسی‌ها باشد متن دوم است که به صورت رسمی از سوی نمایندگان طرفین قرائت شده است.